İstatistik Nedir?

İstatistik Nedir?

Günlük hayatta farkında olsak da olmasak da aslında istatistikle sürekli içli dışlıyız. Örneğin haberlerde enflasyon oranı %13,5, gayri safi milli hasıladaki artış %3, işsizlik oranı %15'e yükseldi, Borsa İstanbul BİST 100 %1,2 değer kazandı vb. çok sayıda habere rastlıyoruz. Aslında bunların hepsi de birer istatistiki bilgidir. İstatistik; ekonomi, fen bilimleri, sosyal bilimler gibi çok sayıda ve geniş bir alanda araştırmacılar tarafından kullanılan bir bilim dalıdır. Temel amacı ise, sahip olduğu test ve yöntemlerle teorik olarak elde edilen bulguların test edilmesini sağlamaktır. Örneğin ekonomistler ya da sosyal bilimciler, tespit ettikleri bazı bilgileri ve olguları istatistiksel yöntemleri kullanarak değerlendirmektedirler. Böylece geleceğe yönelik kararlar alınmasında istatistiğin gücünden yararlanılmaktadır.

Özellikle sosyal bilimciler için, fen bilimlerinde olduğu gibi hayatta izole ve yapay olarak oluşturulmuş bir laboratuvar ortamı mümkün değildir. Dolayısıyla bir sosyal bilimci için laboratuvar bir nevi hayatın kendisidir. Bu sebeple bir sosyal bilimcinin hayatın bizzat kendisinden elde ettiği bilgi ve verileri istatistiksel yöntemleri kullanarak analiz etmesi söz konusu olabilmektedir. İstatistik hayatın her alanında karşımıza çıkmaktadır. Teknolojik gelişmelerin de etkisiyle günümüzde veri toplama işlemi de kolaylaşmış ve hızlanmıştır. Bilgisayar programları vasıtasıyla bu verilerin işlenmesi ve analiz edilmesi de hızlanmıştır. Pek çok veri analiz yöntemi ortaya çıkmış olup bunlar verilerin türlerine ve çalışma amaçlarına göre yaygın şekilde kullanılmaya başlamıştır.

İstatistiksel analizler, pek çok soruya yanıt bulunması için önemli bir rol üstlenmektedir. Örneğin, çalışanların ücret düzeyleri ile iş tatminleri arasında nasıl bir ilişki bulunduğu gibi farklı değişkenler arasındaki ilişkiler istatistiksel yöntemlerle test edilebilmektedir. Bu sebeple istatistiksel yöntemler gerek firmaların yönetsel problemlerinin çözümlerinde gerekse akademi camiasında ele alınan neredeyse tüm konularda önemli bir unsur olarak kullanılmaktadır. Dolayısıyla gerek iş dünyasına gerekse akademik camiaya istatistik bilimi, bir öngörü geliştirme mekanizması olarak katkı sağlamaktadır. Buna göre istatistik kavramını; belirsizliklerin olduğu koşullar altında sayısal verilerden yola çıkılarak bir takım öngörü ve tahminler yapılmasına yarayan metot ve kurallar bütünü olarak ifade etmek mümkündür.

Sosyal bilimler başta olmak üzere uygulamalı bilimlerde istatistik olgusunun önemi gün geçtikçe artmaktadır. İktisat, işletme gibi bilim dallarında yoğun olarak istatistikten faydalanılmaktadır. Ancak bilim dallarının istatistiği kullanmaları elle hesaplamaktan çok, bilgisayar destekli istatistik programlarıyla olmaktadır. Çünkü pek çok bilim dalında çok sayıda veri ile çalışılmakta ve bunlarla ilgili istatistiki analizlerin bilgisayar destekli istatistik programları haricinde yapılması neredeyse imkansızdır. Bu sebeple piyasada çok sayıda istatistiki analiz programı kullanılmaktadır. Şuan en çok kullanılan ve yoğun olarak tercih edilen istatistik programları şunlardır: SPSS, STATA, Statistica, Minitab, E-Views, SAS, TSP vb.dir. Bu ve benzeri istatistik paket programları gerek bilim insanları, akademisyenlere gerekse iş insanlarına oldukça yararlı ve geleceğe yönelik tutarlı tahminler sunacak bilgiler verebilmektedir. Dolayısıyla bu gibi programların kullanımı ile eldeki veriler kullanılarak daha hızlı çıkarım yapılabilmesi ve isabetli kararların alınması mümkün olabilmektedir.

TEMEL İSTATİSTİKSEL KAVRAMLAR