SPSS (Statistical Package for the Social Sciences), zorunlu analizler yapmak için kullanılan bir yazılımdır. SPSS, veri analizi, veri görselleştirme, veri madenciliği ve veri kayıtları gibi birçok yaygın analiz işlevi sunmaktadır. Genel olarak sosyal bilimler için geliştirilen bir program olsa da günümüzde kullanım kolaylığı, anlaşılırlığı, güvenilirliği gibi sebeplerden dolayı birçok alanda kullanılmaktadır.
SPSS analizi yapmak isteyen kişilere genel çerçeveyi çizmek adına 8 adım sıralayabiliriz:
Veri toplama: SPSS analizi yapabilmek için ilk adım, araştırma yapılan konuda verileri toplamaktır. Veri toplama bir anket, bir deney veya bir araştırma yoluyla elde edilebilir.
SPSS'e veri girişi: Toplanan verileri programa girmek için SPSS programını açıp sırasıyla File>Open>Data seçilir. Verilerinizi CSV, Excel veya diğer formatlarda yükleyebilirsiniz.
Verileri kontorol etme: Verileri yükledikten sonra, zamanla doğru yüklenip yüklendiğini kontrol etmek için verileri kontrol edin. Ayrıca bağlantılarda kayıp veya yanlış veri olup olmadığını da kontrol edebilirsiniz.
Verileri temizleme: Verilerde kayıp veya yanlış veri varsa, bunları temizleyin veya doldurun. Ayrıca verileri uygun bir formatta yeniden yapılandırın.
İstatistiksel analizlere karar verme: SPSS programı, birçok veriyi analiz edebilme seçeneği vardır. Tutum olan analizi seçin. Frekans, ortalama, standart sapma, regresyon, ANOVA veya t-testi gibi analizler yapabilirsiniz.
Analizi yürütme: Analizi yürütmek için Analyze seçeneğini kullanmayı deneyin. Analiz sonuçları, SPSS tarafından otomatik olarak üretilen bir raporda ortaya çıkmaktadır.
Sonuçları yorumlama: Program tarafından yapılan analizi yorumlayın ve araştırmanızla alakalı çıkarımları yapın.
Sonuçları raporlama: SPSS'te meydana gelen sonuçları, tabloları ve grafikleri kullanarak sonuçları raporlayın.
Yukarıda SPSS analizi yapmak isteyenlere sürecin en genel çerçevesi çizilmiştir. İlerleyen konularda genel hatları belirlenen çalışmanın adımları teker teker anlatılmatadır.
1. VERİ TOPLAMA
Veri toplama, araştırma yapılacak konu hakkında gerekli ham bilgilere ulaşmak için yapılır. Araştırmaların temelini oluşturan veri toplama günümüz dünyasında insanların varolan durumu tespit, ileriye doğru tahmin, pazar araştırması vs gibi birçok alanda karar vermelerine yardımcı olmaktadır. Bu sebeple veri toplama süreci doğru yönetilmesi gereken önemli bir adımdır.
Veri toplama ilgilenilen bölgeye göre farklı yöntemlerle yapılabilmektedir. Yaygın olarak veri toplama yöntemler aşağıdaki gibidir:
· Anketler: Anketler, belirli bir konu bilgilerini elde etmek için en sık kullanılan veri toplama yöntemidir. Anketler, yazılı veya çevrimiçi olarak uygulanabilir ve açık uçlu veya kapalı uçlu sorular barındırabilir.
· Gözlem: Gözlem, belirli bir hakkında veya olayları gözlemleyerek veri toplamak için kullanılan bir yöntem. Gözlem genellikle laboratuvar ortamlarında veya gerçek hayatta kalma sonuçları.
· Deneyler: Deneyler, belirli bir varsayımı test etmek için kullanılan bir veri toplama yöntemidir. Deneyler, bir kontrol grubu ile bir değişken grubun karşılaştırılması şeklinde uygulanabilir. Farklı şartlar ve koşullara göre incelemler yapılır.
· Odak Grupları: Odak grupları, belirli bir konuyu anlamak için bir grup insanı bir araya getirildiği yöntemdir. Odak grupları, belirli bir ürün veya hizmetin pazarlaması için kullanılabilir.
· Mülakatlar: Mülakatlar, belirli bir konuda bilgi almak için yapılan görüşmelerdir. Mülakatlar, yüz yüze veya telefonla yapılabileceği gibi internet üzerinden da yapılabilir.
· Veri Kayıt: Veri kaydı, bir belge veya kayıt gibi belirli bir kaynaktan veri toplama yöntemidir. Bu yöntem genellikle belirli bir tarih, miktarlar vb bilgileri toplamak için kullanılılır.
Araştırmacılar araştırma alanına bakarak hangi yöntemi kullanacağına karar vermektedir.
2.SPSS’e VERİ GİRİŞİ
SPSS, farklı veri formatlarını destekleyen bir istatistiksel analiz yazılımıdır. Verilerinizi SPSS'e yüklemek için şu adımları izleyebilirsiniz:
Elbette, SPSS'te veri yükleme işlemini gerçekleştirmek için ana menüden "File" (Dosya) seçeneğine tıklamanız gerekiyor. Bu seçeneğin altında "Open" (Aç) seçeneği yer alır. "Open" seçeneğini seçtiğinizde, "Open Data" (Veri Aç) penceresi açılacaktır.
"Open Data" penceresinde, verilerin kaydedildiği dosyanın konumunu bulmalısınız. Dosyayı seçtikten sonra, SPSS programı dosya türüne uygun bir seçenek sunacaktır. Örneğin, eğer dosya Microsoft Excel formatındaysa, "Excel" seçeneğini seçebilirsiniz.
"Open Data" penceresinde, "Data View" (Veri Görünümü) sekmesine tıklarsanız, yüklenen verileri görebilirsiniz. "Variable View" (Değişken Görünümü) sekmesine tıklarsanız, yüklenen verilerin sütunlarını (değişkenler) görebilirsiniz. Bu sütunlar, yüklenen veri dosyasındaki değişkenlere karşılık gelir.
"Variable View" sekmesinde, her bir değişken için bir dizi bilgi girmeniz gerekiyor. Bu bilgiler, değişkenin adı, ölçek türü (örneğin, nominal veya sayısal), format ve diğer özellikleri gibi bilgileri içerir.
Bu adımları izleyerek, SPSS'e veri yükleyebilir ve verilerinizi analiz etmek için hazır hale getirebilirsiniz.