Sınanabilen yargı şeklinde ifade edilen hipotez daha genel bir ifade ile; bir çalışmanın çözümü için doğruluğu denetlenebilen ifadelerdir. Özellikle tez çalışmalarında araştırma alanında hipotezler kurulur ve elde edilen verilerle kurulan hipotezler test edilir. Çalışmanın verileri ve ne tür analizler yapılacağı da kurulan hipotezler doğrultusunda şekillenir. Hipotezler, veriler arasında ilişkiyi veya farklılığı ölçmek için kurulur.
Bir çalışmada iki tür hipotez vardır:
Sıfır Hipotezi (Ho) (Yokluk Hipotezi): Değişkenler arasında farkın/ilişkinin olmadığı ifade eder.
Araştırma Hipotezi (H1) (Alternatif Hipotezi): Değişkenler arasında farkın/ilişkinin olduğunu ifade eder.
Hipotez Nasıl Kurulur?
Bilimsel araştırmalarda hipotezler çalışmanın amaçlarına göre araştırma konusu göz önünde bulundurularak kurulmalıdır. İlk önce Ho hipotezi kurulur. Diğer bir adı yokluk hipotezi olan bu hipotezde gruplar arasında ilişki/fark olmadığı söylenir. Bir örnek verirsek;
Ho: Öğrencilerin cinsiyetleri ile matematik dersinde başarılı olma durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık yoktur.
Yokluk hipotezine alternatif olarak kurulan alternatif hipotez ise; değişkenler arasında ilişki/fark olduğunu kabul eder. Örnek verirsek;
H1 : Öğrencilerin cinsiyetleri ile matematik dersinde başarılı olma durumları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık vardır.
Problem Cümlesi Nasıl Kurulur?
Bilimsel araştırmaların temel amacı bir sorunu çözmek ve yeni bilgiler üretebilmektir. Bu bağlamda her bilimsel araştırmanın kendine özgü problem cümlesi ya da cümleleri olmalıdır. Problem cümlesi araştırmanın çözümüne katkı sağlayacak şekilde kurulmalıdır. Bazı çalışmalarda bir problem cümlesi yeterliyken, genellikle araştırmayı geliştirmek için alt problem cümleleri de kurulur. Problem cümlesi sorunlara cevap bulabilmek amacıyla kurulduğu için soru cümlesi şeklindedir.
Problem cümlesi, açık, anlaşılır ve anlamlı olmalıdır. Bunun yanında etik ve yasal sınırlar çerçevesinde olmalıdır. Akla mantığa uygun, çok fazla enerji gerektirmeden sınanabilmelidir. Aşağıda olası problem cümlesi örnekleri verilmiştir:
Ankara’daki üniversitelerin başarı oranları Avrupa ülkelerinin seviyesinde midir?
İstanbul’daki eğitim seviyesinin ilçelere göre bir farklılık var mıdır?
Antalya’da yetiştirilen tarım ürünlerinden en fazla gelir getiren avakado mudur?
Anket Hazırlama
Belli bir grubun, bir konu veya konular karşısındaki tutumunu anlamaya yönelik belli bir plana göre hazırlanmış soru listelerine “anket” denir. Bilimsel çalışmalar için de anket önemli bir formdur. Çünkü araştırılan gruptan doğrudan edinilen bilgilerle çalışma yapılmış olacaktır. Özellikle günümüzde birçok araştırma için en çok uygulanan yöntem anket tekniğidir. İnternet kullanımının arttığı günümüzde artık her mecrada anketlere rastlanmaktadır. Ancak biz bilimsel çalışmalar açısından değerlendirdiğimizde neden en çok anket tekniğinin kullanıldığını aşağıdaki gibi açıklayabiliriz;
Daha çok kişiye ulaşabilme, ilgilenilen kitleyi genişletebilmesi,
Tek seferde fazlaca veriye ulaşabilmesi,
Uygun maliyetli bir veri toplama aracı olmasıdır.
Veri analizi yapan bilgisayar programlarının artması ile özellikle günümüzde anket kullanımı kolay analiz edilebildiği için daha da artmıştır. Online anket oluşturup online yapılabilmeye başlanmış ve verilerin bilgisayar ortamında olması bu işlemi daha da kolaylaştırmıştır. SPSS analiz programı ile anket verileri kolayca programa işlenebilmekte ve kolaylıkla rapor haline dönüştürülebilmektedir.
Anket sorularında bulunması gereken temel özellikler nelerdir?
Araştırmacı ile anketi uygulayacağı kişi arasında tek iletişim aracı anket sorularıdır. Bunun için sorular bu ciddiyetle hazırlanmalıdır. Yanlış anlaşılma ve yönlendirmelere fırsat vermemelidir. Ankette sorular açık uçlu ve kapalı uçlu olmak üzere iki çeşit oluşturulabilmektedir. Açık uçlu sorular da kaynağa istediği cevabı açıkça verme imkanı verilir. Anket uygulanılan kişi kendi açıklamasıyla soruları cevaplar. “Eğitim sistemi hakkındaki fikriniz nedir?” gibi bir soru kaynaktan kendi fikirlerini sunması için fırsat sunar. Kapalı uçlu sorularda ise sorulara verilecek cevaplar şıklar şeklinde ankette verilmiştir. Kaynak bu tür sorulara şıklardaki cevap seçeneklerini işaretleyerek cevap verir. “Eğitim seviyeniz nedir?” şeklindeki bir sorunun ( )1. İlkokul ( )2. Lise ( )3. Lisans ( )4. Yüksek Lisans ( )5. Doktora gibi seçenekleri bulunur. Anket uygulanan kişi kendine uygun olanı işaretler. Kapalı uçlu soruların hem uygulanan kişi açısından hem araştırmacı açısından daha faydası vardır. Anketi cevaplayan kişi için cevaplama kolaylığı sağlar, araştırmacı için kolay analiz edilebilmesini sağlar. Ayrıca kapalı uçlu soruların SPSS gibi paket programlarına işlenmesi de daha kolaydır ve daha az zaman alır.
Açık uçlu soruların cevaplanması ve sonrasında derlenip çözümlenmesi daha zordur. Mecbur kalınmadıkça anketlerde açık uçlu soru bulundurulmamalıdır.
Anketin Hazırlanması ve Uygulanmasında Dikkat Edilecek Hususlar
Araştırma konusuna göre ilk olarak anketin hangi konuda hazırlanacağı, amacı ve uygulanacak kişilerin özellikleri belirlenmelidir.
Anketin hangi amaçla kullanılacağını belirten bir açıklama konulmalıdır. Bu açıklama ile anketin güvenilirliği olur ve daha fazla kişi tarafından ciddiye alınır.
Ankette daha çok kapalı uçlu sorulara yer vererek hem değerlendirme hem de cevaplama kolaylığı sağlanmalıdır.
Ankette sorular genelden özele doğru sorulur.
Anket soruları sadece uygulanacak kişinin kişisel bilgilerini ölçecek şekilde belirlenmelidir. Literatürde ulaşılabilecek bilgileri anket sorusu olarak sormak kişilerin zamanını alacağı için yorucu ve gereksizdir.
Anket soruları açık, net ve amaca yönelik hazırlanmış olmalıdır.
Anket geçerliliğini yüksek tutmak önemli bir husustur. Bunun için uzman kişilerden destek alınması çalışmaya fayda sağlayacaktır.
SPSS İstatistiki Testler
Hipotez nedir? Hipotez Nasıl Kurulur?
Hipotez temel olarak bir bilimsel araştırmanın öncesinde ön kabulle oluşturulmuş ve araştırma sırasında sınanacak olan öne sürülmüş ifadedir. Başka bir deyişle hipotezler doğruluğu kanıtlanmamış ifadelerdir. Bir bilimsel araştırmaya başlamadan önce araştırma amacı ve araştırma problemleri doğrultusunda hipotezler oluşturulmaktadır. Araştırmada yapılan analizler sonrasında hipotezlerin doğrulanıp doğrulanmadığı gerçekleştirilen analizler neticesinde belli olmaktadır.
Hipotez nasıl kurulur? sorusunun cevabı esasen araştırma problemi ve araştırmanın amacı dikkate alınarak kurulur şeklindedir. Dolayısıyla kurulan hipotez araştırmanın yapılış amacına hizmet etmelidir. Bilimsel araştırmalardaki hipotezleri temelde iki gruba ayırmak mümkündür. bu hipotezlerden biri H0 hipotezi adı verilen sıfır hipotezidir. Diğeri ise Ha ya da H1 olarak ifade edilen alternatif hipotezdir.
Sıfır hipotezi (Boş hipotez), oluşturulan gruplar arasında herhangi bir farklılığın olmaması üzerine kurulan hipotezdir. Boş hipotezde genel olarak daha önceden doğru olduğu ispat edilmiş olan ya da genel olarak doğru kabul edilen kanılar konulmaktadır. Aksi ispat edilmediği müddetçe h0 hipotezinin doğru olduğu kabul edilmektedir. Yani bizim iddiamız aslında alternatif hipotez olmaktadır. Biz araştırmamızdaki iddiamızı h1 yani alternatif hipoteze yerleştirip analizi yaparız çıkan sonuca göre de sıfır hipotezi mi doğru yoksa alternatif hipotez mi doğru kontrol ederiz.
Alternatif hipotez test edilen hipotezdir. Boş hipotezin alternatifi ve bizim araştırmamızdaki iddiamız olarak kurulmaktadır. Bu hipotez ele alınan gruplar arasında farklılık olduğunu ileri sürmektedir. Örnek verecek olursak:
H0: Bireylerin eğitim düzeyleri ile gelir seviyeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmamaktadır.
H1: Bireylerin eğitim düzeyleri ile gelir seviyeleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulunmaktadır.
Biz bir çalışmada eğitim düzeyi ve gelir seviyesi arasında ilişki vardır diye düşünüyorsak ve bunun testini yapacaksak bizim savunduğumuz h1 hipotezi ve onun sıfır hipotezi yukarıdaki gibi olmaktadır.
Problem Cümlesi Nedir? Problem cümleleri nasıl kurulur?
Bilimsel araştırmaların temel amacı bir sorunun tespit edilip onun çözülmesi ya da farklı bir bakış açısı kazandırılmasıdır. Bu noktadan hareketle aslında her bir bilimsel araştırmanın başlangıcı bir soru cümlesiyle/cümleleriyle olmaktadır. Araştırmalarda tek bir problem cümlesi olabileceği gibi birden fazla da olabilmektedir. Temel bir problem cümlesinin sahip olduğu alt problem cümlelerinin olması da mümkündür.
Bir problem cümlesinin temel karakteristik özelliği araştırmanın amacına hizmet etmesi gerekliliğidir. Yöntem İstatistik olarak analizlerinizin hipotez ve araştırma problemlerinin belirlenmesi aşamalarından başlayarak profesyonel destek veriyoruz. Bizimle iletişime geçerek tüm analiz ihtiyaçlarınız için profesyonel destek alabilirsiniz.
Etiketler: hipotez , hipotez nedir , anket analizi , anket soruları , tez analizi , SPSS analizi , SPSS veri analizi , yüksek lisans tez analizi , analiz yapan yerler , doktora tez analizi , biyoistatistik analizi , stata analizi , analiz merkezleri , spss eğitimi , problem cümlesi , hipotez nasıl kurulur , sıfır hipotezi , alternatif hipotez